Download hier het programma van de studiedag van 24 september 2021 en bekijk de bijdragen van de sprekers bij Documenten.

Hier kunnen leden de plenaire presentaties terugkijken.

 

Na drie succesvolle online studiedagen zijn we blij dat we weer een studiedag met publiek konden organiseren. Docenten Nederlands uit het hele land zijn in grote getalen toegestroomd.

Golfbeweging

De dag is geopend door dagvoorzitters Tiba Bolle en Inge van Meelis, die ons meenemen in de ontwikkelingen van de afgelopen twintig jaar op het gebied van taalbewust beroepsonderwijs, taalontwikkelend leren en taalgericht vakonderwijs, oftewel: contextrijk taalleren. Zij stellen de positie van taal in het mbo voor als een golfbeweging, waarbij de aandacht voor contextrijk taalleren in bepaalde periodes toeneemt of afneemt. Op dit moment zijn de omstandigheden weer gunstig, door de wil om laaggeletterde en anderstalige studenten optimale (taal)leeromstandigheden te bieden.

 Foto's Sander Foederer

Laaggeletterdheid

De positieve ontwikkelingen en hernieuwde aandacht voor taal in het mbo ten spijt, daalt het taalniveau van studenten al jaren. Een steeds groter deel van de leerlingen is laaggeletterd als zij het onderwijs verlaten. Dieuwke de Coole en Jade van Rossen van de Onderwijsinspectie presenteren het Programma Basisvaardigheden, dat tot doel heeft om in kaart te brengen wat ervoor nodig is om effectief onderwijs in basisvaardigheden te kunnen realiseren en om hierover bij alle betrokkenen gesprekken op gang te brengen. (NB deze presentatie is op verzoek van de sprekers niet terug te kijken).

Kennispunt Taal en Rekenen

Ook in de presentatie van Natascha Prins, beleidsadviseur van Kennispunt Taal en Rekenen van de MBO Raad, staat de vraag centraal hoe je de wil om aan taalontwikkeling te werken vertaalt naar praktisch beleid, zodat je zorgt voor kwalitatief beter onderwijs en ‘teaching to the test’ voorkomt. De handreiking Taalbeleid in het mbo van de Mbo Raad en het Platform taal in mbo vormt een mooi aanknopingspunt om als mbo-instelling een schoolvisie op taal te formuleren, liefst ingestoken vanuit de vraag: ‘Wat willen wij onze studenten meegeven om zich verder te kunnen ontwikkelen als beroepsbeoefenaar en burger?’

Handreiking

In de aansluitende workshop van Marjolein Kool van ROC Mondriaan, Marjon Sanders van het Koning Willem I College en Liza Graumans van het Rijn IJsselcollege gaan deelnemers met elkaar in gesprek over de mogelijkheden die de handreiking biedt om ervoor te zorgen dat de studenten iets merken van ‘de sterke woorden op papier’ in de taalbeleidsplannen. De levendige uitwisseling zorgt voor enthousiaste presentaties aan het eind van de workshop. Een van de deelnemers vat het zo samen: “Als de studenten denken: ‘We zijn niet met Nederlands bezig, wanneer krijgen we weer les?’ dan is de missie geslaagd.”

Passend Taalonderwijzen

Ondertussen lichten Maaike van Utrecht, Annette Binneveld en Yvonne Leupen van ROC Midden Nederland in hun workshop toe hoe ze bij hun onderwijsinstelling tot de taalbeleidsvisie ‘Passend Taalonderwijzen’ zijn gekomen en worden met de deelnemers good practices op het gebied van taalbeleid uitgewisseld.

Taalcompetent

Na de pauze verschuift de focus van het beleid naar de docent. Leonie Wulftange van de Taalunie begint met twee confronterende vragen: 1. Vind je jezelf een taalcompetente leraar? 2. Vind je de meeste collega’s taalcompetente leraren? De geruststellende conclusie is dat álle leraren in ieder geval taalbewust zijn. Wat een docent precies taalcompetent maakt, staat beschreven in het Referentiekader De taalcompetente leraar.

Rollercoaster

Vervolgens gaat Marike Kwakman van de Hogeschool van Amsterdam in op de ‘rollercoaster’ die taalbeleid kan zijn. Ze neemt de deelnemers mee in de ontwikkelingen die de HvA sinds 2012 heeft doorgemaakt op het gebied van taalbeleid, waarbij regelmatig reflecteren en aanpassen van belang was. Deze achtbaan heeft inmiddels een schat aan materiaal opgeleverd, zowel voor studenten als voor docenten, vrij toegankelijk via de website van de HvA. In haar aansluitende workshop staan manieren van feedback geven centraal, waarbij de deelnemers na een weging van de voor- en nadelen van positieve en negatieve feedback aan de slag gaan met feedback op schrijfproducten.

Woordbewust

In de ervaringsgerichte workshop van Janneke Kelter en Charlotte Amesz van de Haagse Hogeschool ondervinden de deelnemers wat het betekent om als docent woordbewust te zijn: hoe weet je welke woorden van belang zijn voor het begrijpen van de vakinhoud en hoe zorg je dat studenten zich de taal van het hbo eigen maken?

De dag is door troubadour Marjolein Kool in stijl afgesloten met een speciaal voor de studiedag geschreven lied over contextrijk taalleren en de Braziliaanse choro van Daniel Montes en Angelo Ursini.

We kijken terug op een inspirerende middag met enthousiaste deelnemers, die gemotiveerd vertrokken om, met de nieuwe tools in de hand, het gesprek over contextrijk taalleren bij hun onderwijsinstellingen verder aan te zwengelen en van beleid een realiteit te maken.